Hofcultuur omstreeks 1800: biografie Roustam de Mammeluk

Wanneer men aandachtig kijkt, ziet men op veel schilderijen waarop Napoleons daden zijn afgebeeld direct achter de Keizer een man in een oosters kostuum en met een witte tulband op het hoofd. Het is Roustam de Mammeluk die de Franse veldheer en staatsman in 1799 meenam van zijn veldtocht in Egypte en die hem sindsdien vijftien jaar lang als lijfwacht en lijfknecht dag en nacht zou vergezellen.

In dit onderzoek zal, aansluitend bij een recente richting in het biografische genre, aan de hand van het leven van deze onbekende bediende nieuw licht worden geworpen op de persoon en het leven van zijn overbekende meester. Via Roestam wordt ons namelijk een bijzondere blik gegund in het dagelijkse bestaan van de Franse Keizer binnen de paleismuren, maar vooral ook daarbuiten: tijdens de jacht, op werkbezoek, bij parades, in het legerkamp en op het slagveld.

Daarbij zal blijken dat deze dienaar niet alleen moest dienen, maar evenzeer met zijn exotische voorkomen luister moest bijzetten aan de vorstelijke majesteit van zijn meester. Zo werd de Mammeluk welbewust tot een onderdeel gemaakt van de Napoleontische legende, die daarom ook via de figuur van Roestam vanuit een nieuwe invalshoek kan worden bestudeerd.

Napoleon gewond in de slag bij Regensburg. Olieverf op doek door Pierre Gautherot uit 1810 (detail). Collectie Château de Versailles. Tijdens deze veldslag tegen de Oostenrijkers op 23 oktober 1809 raakt de Keizer door een verdwaalde geweerkogel licht gewond aan zijn rechterhiel. Nog voor hij goed en wel verbonden is door zijn lijfarts bestijgt hij zijn schimmel weer, terwijl Roestam hem vanachter het paard zijn beroemde zwarte steek aanreikt.